တော်လှန်ခြင်း၏နိုင်ငံရေး

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒကို အရင်းရှင်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းရှိ အလုပ်သမားလူတန်းစား တို့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်အရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန် အဓိကဦးတည်ပြီး လူတန်းစားတိုက်ပွဲအရ ဖွဲ့စည်းတည်ရှိလာသော (constituted) ပါဝါအပေါ်အာရုံစိုက်ထားသည့် မာ့စ်ဝါဒပုံစံတစ်မျိုးအဖြစ် ရှုမြင် နိုင်သည်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒ၏ အစွမ်းအစများထဲမှတစ်ခုမှာ လူမှုအခန်းကဏ္ဍအရ လူအ များ ထုတ်လုပ်လိုက်သည့်အရာများကို ရုပ်ဝတ္တုများ၏လူမှုဆက်ဆံရေးအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့ဝန်းကျင်ရှိ လူမှုကမ္ဘာအား ရုပ်ဆန်သွားစေ (reifying)သည့် အစဉ်အလာမာ့စ်ဝါဒ၏ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘောဂဗေဒဆိုင်ရာအနက်ကောက်ယူမှုအပေါ် ဝေဖန်ချက်ပင်ဖြစ်သည်။ အစဉ်အလာ(orthodox) မာ့စ်ဝါ ဒီအများစု၏ နိုင်ငံရေးဘောဂဗေဒတွင် ပါဝါမှန်သမျှကို အရင်းထံသို့သာပေးထားပြီး အလုပ်သမားများကို တော့ ပါဝါသို့မဟုတ် ကိုယ်စားလှယ်မရှိသောအပြုခံ(victims)များအဖြစ်သာ ရှုမြင်ကြသည်။ ကျွန်ုပ်၏ ယခုလက်ရာမှာ အဖိနှိပ်ခံတို့၏ ခုခံမှုနှင့် ကိုယ်စားလှယ်(agency) တို့ကိုသိမြင်စေရန်ကြိုးစားထားပြီး ထို သို့သော ကိုယ်စားလှယ်နှင့် လုပ်ဆောင်ချက်တို့သည် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာဆက်ဆံရေးအပေါ် မည်ကဲ့သို့ အတားအဆီးမျိုးဖြစ်နေကြောင်း၊ ရံဖန်ရံခါတွင် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ နည်းဗျူဟာသစ်များကို မည်ကဲ့သို့ တွန်းအားပေး၍ပေါ်ပေါက်လာစေကြောင်း သိရှိနားလည်လာစေရန် ကြိုးစားထားပါသည်။ ကျွန်ုပ်အတွက် တော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒသည် မာ့စ်ဝါဒအပေါ် မတူညီသောရှုထောင့်မှဖတ်ရှုလေ့လာမှုများ အတွက် ပို၍ခိုင်ခံ့သောအခြေခံများ ပေးစွမ်းနိုင်ပေ၏။

၁၉၇၀ခုနှစ်မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒနှင့် ၎င်းနဲ့ဆက်စပ်သောလှိုင်းများ(currents) ကို ကျွန်ုပ် အနီးကပ်ကြုံတွေ့ခဲ့ရဖူးတယ်။ အဲဒီကာလတုန်းက တော်လှန်သောမာ့စ်ဝါဒီအုပ်စုမှာ ကျွန်ုပ်လူငယ် ထရော်စကီးဝါဒီတစ်ဦးအဖြစ် ရှိနေခဲ့စဉ် အရွေ့သစ်(New Tendency, အီတလီလက်ဝဲသစ်နဲ့ Lotta Cont inua တို့လွှမ်းမိုးသော တိုရွန်တိုမြို့နဲ့ ဝင်ဆာမြို့ရှိလှိုင်းတစ်ခု) အဖွဲ့ဝင်အချို့နဲ့ ထောက်ခံသူအချို့ကြား အငြင်းအခုန်အချို့ရှိခဲ့တယ်။ ကျွန်ုပ်သိနားလည်ခဲ့သလို သူတို့ဟာ စေ့ဆော်မှုအရယူဆကြသူများ (spontaneists) ဖြစ်ကြတယ်လို့ အဲဒီတုန်းကကျွန်ုပ်ဆိုခဲ့တယ်။ ပါတီထူထောင်ခြင်းရဲ့လိုအပ်ချက်ကို သူတို့နားလည်ပုံမပေါ်ပါဘူး။ “အရွေ့သစ်”မှာ အချို့သောဖန်းမနစ်တွေက အိမ်မှုလုပ်ခအရေးကမ်ပိန်း (wages against house work campaign) တစ်ခုကိုဆောင်ရွက်နေကြတယ်။ ထိုကမ်ပိန်းရဲ့ သဘောတရားရေးရာအခြေခံသည် ကိုယ့်ကိုယ့်ကိုပိုင်စိုးသောမာ့စ်ဝါဒမှလာသော အရင်းရှင်စနစ်အပေါ် အမြင်ဖြစ်သည့် စက်ရုံနံရံများကို ကျော်လွန်၍နယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာသည့် စက်ရုံလူ့အဖွဲ့အစည်း (social factory) အယူအဆအပေါ် အခြေခံတည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်တယ်။ Mariarosa Dalla Costa, Selma James နဲ့ Silvia Federici တို့လို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီဖန်းမနစ်တွေက အိမ်မှုကိစ္စတွေမှာ လုပ်အားစိုက်ထုတ်နေကြရတဲ့ အမျိုးသမီးများသည် အမျိုးသားတစ်ဦးတစ်ယောက်အတွက်သာမကပဲ အရင်းအတွက်ပါလုပ်အားစိုက်ထုတ်နေကြခြင်းလည်းဖြစ်တယ်လို့ဆိုတယ်။ အရင်းရှင်အတွက်အသုံးချဖို့ လုပ်အားကို ရောင်းကုန်အဖြစ်ထုတ်လုပ်ရာမှာလည်း အမျိုးသမီးများရဲ့အခန်းကဏ္ဍ ပါဝင်တယ်လို့ဆိုကြ တယ်။ အခုပြန်တွေးကြည့်လိုက်ရင် အဲဒီတုန်းကကျွန်ုပ်ရဲ့အဆိုတွေကမှားယွင်းနေပါတယ်။ ဘယ်နေရာမှာ မှားနေလဲဆိုရင် ကျွန်ုပ်ယူဆတာက ပြဿနာသည် “စေ့ဆော်မှုအရယူဆခြင်း(spontaneism)” ကြောင့် သာဖြစ်ပြီး အိမ်တွင်းလုပ်အားကတန်ဖိုးကိုထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းမရှိဘူးလို့ကျွန်ုပ်ထင်ခဲ့တယ်။အမျိုးသမီးဝါဒ နဲ့လိင်တူချစ်သူများလွတ်မြောက်ရေးအတွက် အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့် ထရော် စကီး-လီနင်ဝါဒကိုကျောခိုင်းခဲ့တဲ့ ၁၉၈၀ခုနှစ်ကာလအလွန်မှာ Sheila Rowbotham ရဲ့ “အပိုင်းအစများ အလွန် (Beyond the Fragments)” စာအုပ်က ကျွန်ုပ်အပေါ်လွှမ်းမိုးမှုရှိခဲ့တယ်။ အထူးသဖြင့် လီနင်ဝါဒ အပေါ်သူ့ရဲ့ဝေဖန်မှုနဲ့ Big Flame နဲ့ Beyond the Fragments network တို့လိုအင်္ဂလန်မှာရှိတဲ့အဖွဲ့အ စည်းတွေကြောင့်ပါ။ Big Flame အဖွဲ့သည်လည်းပဲ Lotta Continua နဲ့အခြားသောအီတလီလက်ဝဲလှိုင်း များရဲ့လွှမ်းမိုးမှုရှိခဲ့ပြီး တော်လှန်သောအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်အဖြစ်ကိုယ့်ကိုယ်ကိုတည်ဆောက်မယ့်အစား ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေး လူတန်းစားနဲ့လူမှုတိုက်ပွဲအဖြစ်သာစုစည်းကြဖို့ ဦးစားပေးကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့အဖွဲ့ပါ။

Antonio Negri တစ်ဦးတည်းသာရှိနေသည်မဟုတ်ပါ

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒနဲ့ပတ်သက်ပြီးပြောရာမှာ ၎င်းကို “Empire” နဲ့ “Multitude” နှစ် အုပ်မှာ ပူးတွဲစာရေးသူဖြစ်တဲ့ အန်တိုနီယိုနီဂရီအကြောင်းပဲပြောနေရတဲ့အဖြစ်သို့ ရောက်မသွားစေဖို့အ ရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒအပေါ် အယူအဆပိုင်းဆိုင်ရာရော တက်ကြွလှုပ်ရှားမှု ရပ်ဝန်းတို့မှာပါ သူ့ရဲ့အရေးပါတဲ့လက်ရာများရှိခဲ့သော်ငြားလည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒကို မ တူညီသောဦးတည်ရာများစုနေတဲ့ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာရပ်ဝန်းတစ်ခုအဖြစ်ရှုမြင်ဖို့ရာ အရေးကြီးပါတယ်။ ထို လှိုင်းများကို တစ်နေရာတည်းစုနေစေတာက အရင်းအားဆန့်ကျင်ပြီးတိုက်နေတဲ့ အလုပ်သမားလူတန်း စားရဲ့လူတန်းစားတိုက်ပွဲကို တန်ဖိုးပြည့်ဝစေ(valorizing)တဲ့ ဝတ္တရားတစ်ခု၊ အလုပ်သမားလူတန်းစား၏ ကိုယ်ထူကိုယ်ထအဖွဲ့အစည်းထူထောင်ခြင်းကို အလေးအနက်ထားမှုနဲ့ နိုင်ငံတော်ဝါဒီများယူဆထားတဲ့ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒနဲ့ ကွန်မြူနစ်ဝါဒအပေါ်အယူအဆတို့ကိုဆန့်ကျင်မှု စတာတွေကြောင့်ပါပဲ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းရေးကို အရင်းမှလွတ်မြောက်သောအမှီအခိုကင်းမှုသာမက အလုပ် သမားသမဂ္ဂများနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများရဲ့ တရားဝင်ဦးဆောင်မှုမှလည်းကောင်း၊ နောက်ပြီး ဖိနှိပ်ခံရခြင်းအ တိုင်းအတာမတူညီတာကြောင့် ကိုယ့်ဖာသာလှုပ်ရှားကြတဲ့အလုပ်သမားအုပ်စုများ (လူဖြူအုပ်စုကြားက လူမည်းအုပ်စု၊ အမျိုးသားအုပ်စုကြားကအမျိုးသမီးအုပ်စု၊ လိင်ကွဲချစ်သူများကြားက လိင်တူချစ်သူများ) အစရှိတာမျိုးတွေကိုလည်းတွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။

ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းရေးမာ့စ်ဝါဒကို ၎င်းရဲ့လူမှု၊ သမိုင်းနောက်ခံနဲ့ယှဉ်ပြီးကြည့်ဖို့လည်းအရေးကြီးပါ တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ၎င်းဟာ ၁၉၅၀ခုနှစ်နဲ့ ၁၉၆၀ခုနှစ်နှောင်းပိုင်း အီတလီလက်ဝဲသစ်တွေရဲ့ အ စောပိုင်း လူမှု၊သမိုင်းနောက်ခံကို အခြေတည်ထားခြင်းကြောင့်ဖြစ်တယ်။ စတင်ဖို့ရာကောင်းတဲ့လက်ရာ တစ်ခုကတော့ သမဂ္ဂတွေနဲ့နိုင်ငံရေးပါတီတွေကနေ အမှီအခိုကင်းကင်းလွတ်လပ်တဲ့ အလုပ်သမားများအ ပါအဝင် အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးနဲ့ပါဝါရဲ့အရေးပါပုံကို ဇောင်းပေးတင်ပြထား တဲ့ C.L.R James နဲ့သူ့ရဲ့တွဲဖက်တို့ရဲ့လက်ရာပါပဲ။ သူတို့ရဲ့ အယူအဆပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ လက်တွေ့လုပ်ဆောင် မှုပိုင်းဆိုင်ရာလက်ရာများစွာတို့ဟာ အလုပ်သမားများထံမှလည်းကောင်း၊ အမေရိကန်နဲ့ကမ္ဘာတစ်လွှားရှိ လူမည်းတို့ရဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးခွင့်အရေးတိုက်ပွဲများမှ သင်ခန်းစာများကိုအခြေခံတင်ပြထားတယ်။ လီ နင်ရဲ့ တပ်ဦးပါတီအယူအဆအပေါ် အနှစ်သာရပြည့်ဝသောဝေဖန်ချက်များ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ C.L.R Jamesနဲ့ “Facing Reality”အုပ်စုတို့ဟာ ပြင်သစ်နိုင်ငံရှိစရော်စကီးဝါဒီဟောင်းများစုရာ Socialisme ou Barbarie အဖွဲ့နဲ့ အဆက်အသွယ်တစ်ချို့ရှိခဲ့ပြီး ထိုအဆက်အသွယ်ကြောင့်ပဲ အီတလီနိုင်ငံရှိတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ များဟာ ထိုကဲ့သို့သော မာ့စ်ဝါဒအပေါ်ဝေဖန်မှုလှိုင်းသစ်များနဲ့ထိတွေ့မိလာကြခြင်းဖြစ်တယ်။

အလုပ်သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲ၊ မာ့စ်ရင်ခွင်သို့အပြန်

အီတလီနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ကွန်မြူနစ်နဲ့ဆိုရှယ်လစ်ပါတီများမှာ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ တိုက်ပွဲနဲ့အ တွေ့အကြုံအပေါ်အလေးအနက်ထားပြီး ပါတီရှိအခြားသူများနဲ့ကွဲပြားသောအမြင်များရှိသူတွေရဲ့ အရေး အသားများနဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေကတဖြည်းဖြည်းစုမိလာတယ်။ အဲဒီထဲမှာ Mario Tronti, Raniero Panz ieri, Sergio Bologna နဲ့ Antonio Negri အစရှိသူတို့ရဲ့လက်ရာတွေလည်းပါဝင်ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ တော့ အဲဒီလှိုင်းမျိုးကို operaismo သို့မဟုတ် “လုပ်သားဝါဒ(workerism)” လို့သမုတ်ကြပြီး ကုန်ထုတ် လုပ်မှုအခြေအနေအတွင်းရှိ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ အတွေ့အကြုံများကို အလေးပေးဖော်ပြခဲ့တယ်။ သူတို့ရဲ့လက်ရာတွေက အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ တိုက်ပွဲနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးခွင့်အရေးအပေါ် ဇောင်း ပေးတင်ပြထားပါတယ်။ အလုပ်သမားထုနဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းရှိသည်ကိုအခြေခံ ပြီး အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့အတွေ့အကြုံ၊ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းနဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုဆက်ဆံရေးကိုပြန် လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း စတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြည့်စုံသောအသေးစိတ်ဆန်းစစ်သုံးသပ်ချက်များကို သူတို့က တင်ပြနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းသိပ်မကြာခင်မှာ သူတို့ရဲ့အယူအဆပိုင်းနဲ့လက်တွေ့ပိုင်းတို့ဟာ စက်ရုံ ပြင်ပသို့ပြောင်းသွားခဲ့ပေမယ့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာပုံ၊ အလုပ်သမားလူ တန်းစားတိုက်ပွဲနဲ့ ၁၉၆၀ နဲ့ ၁၉၇၀ခုနှစ်ကာလက အီတလီနိုင်ငံရှိအခြားသောလှုပ်ရှားမှုများကြားက ဆက် နွယ်မှုတွေဟာ အလေးထားကြည့်ရှုဖို့ကောင်းပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီတွေက အလုပ်သ မားလူတန်းစားကို လုပ်အား(ရောင်းကုန်)အဖြစ်သို့ရောက်အောင် လျော့ချပစ်တာကမသင့်တော်ဘူးလို့ဆို တယ်။ အလုပ်သမားလူတန်းစားသည် အရင်းရှင်စနစ်နဲ့၎င်းရဲ့အတွင်းသားအသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောစွမ်းအားစုဖြစ်တယ်လို့ ထိုသူတို့ကဆိုကြတယ်။ ထိုသို့သောယူဆပုံမျိုးသည် ပါဝါ မှန်သမျှကို အရင်းအားပေးထားသော အစဉ်အလာမာ့စ်ဝါဒနဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သွားစေပြီး အရင်းမဟုတ် ပဲ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့တိုက်ပွဲကသာ ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးရဲ့ တက်တက်ကြွကြွရှိသောပင်ကိုယ်စွမ်း အားရှိတဲ့စွမ်းအားစုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အယူအဆမျိုးဖြစ်ပေါ်လာစေတယ်။

အဆိုတစ်ခုဥပမာပြရရင် အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာအသွင်ကူးပြောင်းမှုသည် အလုပ် သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲနဲ့ ဆက်စပ်မှုရှိပြီး ၎င်းကို အလုပ်သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲနဲ့ ဖွဲ့စည်းခြင်းကို အား နည်းစေတဲ့နေရာမှာအသုံးချတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒကိုအစပျိုးသူအများစုဟာ အရင်းရဲ့ လက်အောက်ကလူမှုအဖွဲ့အစည်းများအတွင်းက အလုပ်သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲရဲ့ ဝိသေသအကြောင်း မာ့စ်ရဲ့အရေးအသားများအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်ခဲ့တယ်။ မာ့စ်ဆိုခဲ့တာက ကုန်ထုတ်လုပ်မှုဖြစ်စဉ်အ တွင်း အလုပ်သမားတို့ရဲ့လုပ်အားအစွန်းထွက်တန်ဖိုးကို အမြတ်ထုတ်ခြင်းဖြင့် အရင်းရှင်စနစ်အတွင်း ဓနဥစ္စာစုပုံမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ ဖန်တီးသူက အလုပ်သမားလူတန်းစားကိုယ်တိုင်ဖြစ်ကြောင်းကို ထိုသူတို့ ကသတိပေးခဲ့တယ်။ အလုပ်ချိန်ကိုတိုးမြင့်ပြီး ခေါင်းပုံဖြတ်မှုနှုန်းကိုအထိရောက်ဆုံးဖြစ်လာအောင် လုပ် လိုက်တဲ့ အရင်းရှင်တို့ရဲ့ အစောပိုင်း အမြတ်ထုတ်ရေးနည်းဗျူဟာသည် နေရာတော်တော်များများမှာ အလုပ်သမားတို့ရဲ့ ခုခံမှု၊ ငြင်းဆန်မှုတို့ကြောင့် ကျရှုံးခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်။ ထိုသို့သော အလုပ်ချိန်ကိုကန့်သတ် ရန် အလုပ်သမားများရဲ့တိုက်ပွဲက အမြတ်ထုတ်ရေးနည်းဗျူဟာအပေါ် ခုခံမှုဖြစ်လာတော့ နည်းပညာ ပိုင်းဆိုင်ရာကိရိယာများအသုံးပြုပြီး အမြတ်ထုတ်မှုနှုန်းတိုးလာစေမယ့် နည်းဗျူဟာတွေ ထပ်ပြီးဖြစ်ပေါ် လာစေတယ်။ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကိုအရှိန်အဟုန်မြှင့်တင်လိုက်ပြီး “သိပ္ပံနည်းကျစီမံခန့်ခွဲမှု” ပုံစံသစ်များကို တီထွင်ဖန်တီးလာကြတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီ သီအိုရီသမားများနဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူအ များအပြားဟာ အရင်းသည် အလုပ်သမားလူတန်းစားက ပြုသူအနေဖြင့်ပါဝင်နေသော(active compon ent) လူမှုရေးဆိုင်ရာဆက်ဆံရေးအဖြစ် ပြန်လည်တွေ့ရှိ/သိရှိလာကြတယ်။ ထို့အတွက်ကြောင့် အလုပ် သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲသည် အရင်း၏အတွင်းသားတွင်တည်နေသော (အရင်းရဲ့အတွင်းသားမှာ တည် နေသလို ခုခံအားတစ်ရပ်အနေနဲ့လည်းရှိတယ်) အရာဖြစ်ပြီး အရင်းနဲ့အကွဲအပြဲဖြစ်နိုင်ချေလည်း ရှိနေပါ တယ်။

လူတန်းစားဖွဲ့စည်းပုံနှင့် တိုက်ပွဲစက်ဝန်း

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီတို့က အလုပ်သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲအပေါ် ဆန်းစစ်သုံးသပ်ရန် နဲ့ ဆင်ခြင်တွေးတောနိုင်ရန် အရေးပါသည့် လက်နက်ကိရိယာများစွာတို့ကို ဖော်ထုတ်တင်ပြခဲ့တယ်။ ၎င်း တို့ကို ပုံသေကားကျနားလည်သဘောပေါက်တာမျိုးမဟုတ်ပဲ လူမှုရေးနဲ့သမိုင်းဆိုင်ရာအနက်ဖော်မှုမှာ အသုံးပြုပြီး ဂျန်ဒါ၊ လူမျိုးသတ်မှတ်ခြင်း(racialization)၊ လိင်(sexuality)၊ စွမ်းဆောင်ရည်(ability) နဲ့ အ ခြားသော လူမှုရေးဆိုင်ရာကွဲပြားခြားနားမှုလက္ခဏာများနဲ့ ပေါင်းစပ်ဆန်းစစ်မယ်ဆိုရင် ၎င်းဟာ ကျွန်ုပ် တို့ရဲ့တိုက်ပွဲအတွက် အလွန်အသုံးဝင်သလို အလုပ်သမားလူတန်းစားအရေး အယူအဆပိုင်းဆိုင်ရာတည် ဆောက်မှုမှာလည်း အလွန်အသုံးဝင်ပါတယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီ သီအိုရီသမားများနဲ့တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက “အလုပ်သမားလူ တန်းစားဖွဲ့စည်းပုံ(working class composition)” ဆိုတဲ့ဝေါဟာရကိုအသုံးပြုပြီး သီးခြားအခြေအနေအ ချို့မှာ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းပုံစံများနဲ့အရင်းကြားရှိ ဆက်နွယ်မှုကို ရည်ညွှန်းလေ့ ရှိတယ်။ ဥပမာ အလုပ်သမားလူတန်းစားသည် အရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေးအတွင်းသို့ ဘယ်လိုဘယ်ပုံ သွတ်သွင်းခြင်းခံရသလဲ၊ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့အတွင်းသားမှာ ကွဲပြားခြားနားမှုတွေဘယ်လိုရှိလဲ၊ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေက အရင်းကနေဘယ်လိုမျိုးအမှီအခိုကင်းနေသလဲ၊ သို့မဟုတ် လည်း လူမှုဆက်ဆံရေးကို သီးခြားအကြောင်းအရာ သို့မဟုတ်ကာလအောက်ရှိ လူတန်းစားတိုက်ပွဲက မည်သို့မည်ပုံ အသွင်ပြောင်းလဲလိုက်ကြောင်း အစရှိတာတွေပါပဲ။ အချို့သောအစဉ်အလာမာ့စ်ဝါဒီများရဲ့ ဖော်ပြချက်(context) နဲ့မတူတာက “အလုပ်သမားလူတန်းစား”ကို အပြုခံ(object) သို့မဟုတ် အမျိုးအ စားတစ်ခု(classification) အနေနဲ့မဟုတ်ပဲ ၎င်းသည် အမြဲတစေဖြစ်လာနေ(becoming)ပြီး တိုက်ပွဲရဲ့ context အတွင်းတည်ရှိနေကြောင်းယူဆကြတယ်။ ၎င်းဟာ မိမိကိုယ်ကိုပြန်လည်ဖန်တီးခြင်း(remakin g) နဲ့ ပြန်လည်ဖန်တီးခံရခြင်းဖြစ်စဉ်တစ်လျှောက်မှာ ဆက်တိုက်ပြောင်းလဲမှုဖြစ်နေတယ်။ သမိုင်းနဲ့ပုံစံအ မျိုးမျိုးပြောင်းလဲနေတဲ့လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းပုံစံများက ထို့အတွက်ကြောင့်ပဲ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ အတွေ့အကြုံနဲ့တိုက်ပွဲကို ထိထိရောက်ရောက်ဖမ်းဆုပ်ထားနိုင်ဖို့လိုတာပါ။ အရင်းရှင်တို့ကလည်း အလုပ် သမားလူတန်းစားရဲ့ကိုယ်ထည်တွင်းက အတွင်းပိုင်းကွဲပြားမှုတွေကို ပိုဆိုးစေပြီး ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းမှုဖြစ် စေတယ်၊ အလုပ်သမားလူတန်းစားနဲ့အဖိနှိပ်ခံတို့ရဲ့ ပါဝါရင်းမြစ်ကိုဆွဲနှုတ်ယူပစ်တယ်၊ အုပ်စုများနဲ့တိုက် ပွဲများကို အစိတ်အမွှာမွှာဖြစ်အောင်လုပ်ပြီး လူမှုရေးဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်ထိန်းချုပ်မှု(surveillance)ကို တိုးချဲ့လိုက်တယ်၊ ထိုနည်းများကိုအသုံးပြုပြီး အလုပ်သမားလူတန်းစားဖွဲ့စည်းပုံရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းနဲ့စွမ်းအား ကို အရင်းရှင်တွေကဖြိုခွဲပစ်လိုက်တယ်။ ထိုသို့ အလုပ်သမားများရဲ့တိုက်ပွဲကိုဖျက်စီးပစ်ဖို့ကြိုးပမ်းမှုဟာ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ တိုက်ပွဲနဲ့ပါဝါကိုပြန်လည်ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ဖို့ အခြေအနေအသစ်များကို ဖန်တီးပေးလိုက်ပါတယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒအယူအဆမှာ လူတန်းစားဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ပြိုကွဲခြင်း၊ ပြန်လည်ဖွဲ့ စည်းခြင်း ဆက်တိုက်ဖြစ်စဉ်က “တိုက်ပွဲစက်ဝန်း” ကိုဖြစ်တည်လာစေတယ်။ ထိုစက်ဝန်းနဲ့ အဲဒီစက်ဝန်း ထဲမှာ ကျွန်ုပ်တို့က ဘယ်နေရာမှာရှိနေလဲဆိုတာကို သဘောပေါက်နားလည်ခြင်းက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ပါဝါနဲ့အား နည်းချက်အရင်းအမြစ်များကို သုံးသပ်ဆင်ခြင်နိုင်ဖို့ရာ အထောက်အကူပြုပြီး ဘယ်လိုရှေ့ဆက်လျှောက် ကြမလဲဆိုတာကို တွက်ချက်စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီတွေအတွက် တိုက်ပွဲဖ လှယ်ခြင်းအယူအဆဟာ ပုံစံမတူညီကြသောတိုက်ပွဲများနဲ့လှုပ်ရှားမှုများရဲ့ အပြန်အလှန်သက်ရောက်ကြ ပုံနဲ့ အပြန်အလှန်အသွင်ပြောင်းလဲစေပုံတို့ကို သိနားလည်စေပြီး ရံဖန်ရံခါ ပထဝီနေရာဒေသများစွာတို့မှာ အဆင့်မြင့်ဆုံးသောတိုက်ပွဲဖလှယ်မှုပုံစံဖြစ်စေ၍ အရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေးမှာ အရေးပါတဲ့ အကွဲအပြဲ ကိုဖြစ်စေတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီသီအိုရီသမားများဟာ အလုပ်သမားလူတန်းစားတိုက် ပွဲထဲက မတူညီသောလူမှုအဖွဲ့အစည်းပုံစံများကို ခွဲခြားထုတ်ဖော်ခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်။ ထိုထဲမှာ ၂၀ရာစုအစော ပိုင်းကာလက ကျွမ်းကျင်မှုရှိသော လက်မှုပညာသည်လုပ်သားများအဖွဲ့အစည်း(the organization of skilled craft workers)လည်းပါဝင်ပြီး ၎င်းအဖွဲ့အစည်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် “သိပ္ပံနည်းကျစီမံခန့်ခွဲမှု”နဲ့ အလုံးအရင်းထုတ်လုပ်ခြင်းတို့ရဲ့ ဖြိုခွဲခြင်းကို ခံလိုက်ရတယ်။ ၂၀ရာစုအလယ်ပိုင်းမှာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ ထိုသို့ဖြိုခွဲလိုက်တဲ့ဖြစ်စဉ်ကပဲ လူများစုနဲ့ စက်ရုံလုပ်သားတို့အပေါ် ကုန်ပစ္စည်းအလုံးအရင်းထုတ်လုပ် ခြင်းနဲ့ သိပ္ပံနည်းကျစီမံခန့်ခွဲမှုနည်းမှတစ်ဆင့် ပြန်လည်ဖွဲ့စည်း(re-composition)လိုက်ဖို့အခြေခံအုတ် မြစ်ကိုဖန်တီးပေးလိုက်တယ်။ ထိုဖြစ်စဉ်သည် “welfare-state” အပါအဝင် ကိန်းရဲ့ လူမှုစီးပွါးပေါ်လစီ များ(Keynesian social and economic policies) ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းနဲ့ ဆက်စပ်မှုရှိနေတယ်။

၁၉၆၀ခုနှစ်နဲ့ ၁၉၇၀ခုနှစ်ကာလတွေမှာ အရင်းရှင်ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးဟာ စက်ရုံနံရံတွေကိုကျော် လွန်ပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိနေတဲ့ စားသုံးသူ(consumer)/နိုင်ငံတော်(state) ဆက်ဆံရေးဖြင့် လူ့အဖွဲ့အ စည်းနဲ့ နေ့စဉ်ဘဝတွေကို ပြန်လည်စုစည်းပုံဖော်မှုပြုနေတယ်၊ အဲဒီအချိန်မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ် ဝါဒီတွေက အနက်ဖော်ဖို့ရာခက်ပြီး ပို၍ပြန့်ကျဲစွာရှိနေတဲ့ စက်ရုံလူ့အဖွဲ့အစည်း(social factory) ထဲက လူမှုလက္ခဏာသွတ်သွင်းခံအလုပ်သမား (socialized workers) ဆိုတဲ့ဝိသေသတစ်ခုပေါ်ပေါက်လာတာ ကိုတွေ့မြင်ကြရပါတယ်။ အိမ်ထောင်(household)နဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းနေ့စဉ်ဘဝ(community life) တို့က လည်း အိမ်တွင်းလုပ်အား(domestic labour)၊ အိုးအိမ်(housing)၊ ကျန်းမာရေး(health)၊ ကျောင်းပရိ ဝုဏ်တွင်းအလုပ်(school work)နဲ့ လိင်မှုဘဝ(sexuality) တို့ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ အရင်းအပေါ်ဆန့်ကျင် ပြီးတိုက်နေတဲ့ လူတန်းစားနဲ့လူမှုရေးဆိုင်ရာ စစ်တလင်းတွေဖြစ်လာပါတယ်။ ထိုတိုက်ပွဲတွေမှာ “ထုတ် လုပ်လိုက်သောလုပ်အား(productive labour)” လက္ခဏာတင်မက ဆန္ဒရမ္မက်(desire)နဲ့စားသုံးမှု(cons umption) ဆိုင်ရာလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေအထိ နယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာတဲ့ အရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေးအရ ပေါ် ပေါက်လာတဲ့ “ထပ်ဆင့်ထုတ်လုပ်ခြင်းခံရသောလုပ်အား(re-productive labour)” လက္ခဏာလည်း ပါဝင်နေတယ်။ အမျိုးသမီး၊ လိင်တူချစ်သူများ၊ အသားအရောင်ခွဲခြားခံရသူ၊ တရားမဝင်ပြောင်းရွေ့အ ခြေချသူများနဲ့ အခြားသောအဖိနှိပ်ခံအုပ်စုများတိုက်နေရတဲ့တိုက်ပွဲက အရင်းအပေါ်မှာတင်မကပဲ ဖိနှိပ် ခြင်းနဲ့ ဖယ်ထုတ်ထားခြင်း(marginalized)အားဖြင့် အရင်းနဲ့အတူပါဝင်လုပ်ဆောင်နေကြတဲ့ အလုပ်သ မားအုပ်စုများကိုပါ ဆန့်ကျင်ပြီးတိုက်နေရတာကြောင့် အရင်းရှင်စနစ်အောက်ရှိ လူမှုဆက်ဆံရေးဟာ တ ဖြည်းဖြည်း ပိုပိုရှုပ်ထွေးလာပါတယ်။ မတရားစေခိုင်းတဲ့အလုပ်အပေါ် လူမှုလက္ခဏာသွတ်သွင်းခံအလုပ် သမားများက ဆန့်ကျင်ခြင်းနဲ့ကြုံတွေ့ရတဲ့အခါ အရင်းသည် ကိန်းဘောဂဗေဒပရိုဂရမ် “welfare state” ကိုစွန့်လွှတ်လိုက်ပြီး လစ်ဘရယ်ဝါဒသစ် (neo-liberalism)နဲ့ Michael Hardt, Antonio Negri တို့က “Empire” လို့သမုတ်တဲ့ နည်းသစ်များဖြင့် အလုပ်သမားလူတန်းစားတိုက်ပွဲကိုဖြိုချဖို့ ထပ်မံကြိုးစားလာ ပါတယ်။

မတူညီသောအလုပ်သမားလူတန်းစားဖွဲ့စည်းမှုပုံစံနဲ့ မတူညီသောစက်ဝန်း၊ မတူညီသောတိုက်ပွဲ ဖလှယ်ပုံတို့နဲ့ဆက်စပ်၍ အဖွဲ့အစည်းပုံစံများနဲ့သိစိတ်(consciousness)တို့က မည်သို့မည်ပုံ ကွဲပြားခြား နားကြကြောင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒကဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်။ ထိုသို့သောအဖွဲ့အစည်းပုံစံများ (forms of organization)ဟာ သမိုင်းအရရောလူမှုရေးအရပါ တမူထူးခြားနေတယ်။ ဥပမာ အချို့သော ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒီသီအိုရီသမားများနဲ့သမိုင်းဆရာတွေက လက်မှုပညာသည် ကျွမ်းကျင် လုပ်သားတို့သည် ကိုယ့်အလုပ်ကိုပိုင်စိုးနိုင်ရေးအတွက် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် မည်သို့မည်ပုံကြိုးစားခဲ့ရ သေးကြောင်း ထောက်ပြခဲ့ပြီး ၎င်းသည် အလုပ်သမားများက ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကိုထိန်းချုပ်ခြင်း၏ အရေး ပါပုံကိုထင်ဟပ်နေတယ်။ ၎င်းသည် လီနင်ဝါဒနဲ့တပ်ဦးအယူအဆအတွက်သာမက ကောင်စီကွန်မြုနစ် ဝါဒ(လွတ်မြောက်ရေးကို အလုပ်သမားများက အလုပ်သမားကောင်စီဖွဲ့စည်းခြင်းဖြင့်ကြိုးပမ်းသော ကွန် မြူနစ်ဝါဒ)အတွက်ပါ စည်းရုံးရေးအခြေခံမျိုးစုံတို့ကို ဖန်တီးပေးပြီး ၎င်းက အရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေး အပေါ် ရာဒီကယ်လက်ဝဲဖက်မှစိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာစေတယ်။ အဲဒါအပြင် ၂၀ရာစုအစောပိုင်းသမိုင်း နောက်ခံအောက်မှာ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးခွင့်အရေးသည် အရေးပါကြောင်း ပေါ်လွင်စေတယ်။ အဲဒီခေတ်ကာလနောက်ခံအောက်မှာ လီနင်ဝါဒက စုဖွဲ့မှုဆိုင်ရာနဲ့ နိုင်ငံရေးလက်တွေ့ ရေးရာတို့အတွက် အဓိပ္ပာယ်ရှိခဲ့ပေမယ့် အခုတော့မဟုတ်တော့ပါဘူး။ အလုပ်သမားထု(mass worker) ဟူသောအယူအဆသည် အမေရိကန်နိုင်ငံက ကမ္ဘာ့စက်မှုလုပ်သားများအစည်းအရုံး (IWW) ၊ နောက်ပိုင်း စက်မှုလက်မှုအဖွဲ့အစည်းများကွန်ဂရက် (Congress of Industrial organizations,CIO) အောက်က စက်မှုလက်မှုသမဂ္ဂများနဲ့ ၁၉၆၀ခုနှစ်နောက်ပိုင်း အီတလီနိုင်ငံကတိုက်ပွဲတို့အတွက် အခြေခံပါပဲ။ ထိုကဲ့ သို့ အလုပ်သမားများအလုံးအရင်းစုစည်းလာမှုနဲ့ ပေါက်ကွဲထွက်လာတဲ့လူတန်းစားတိုက်ပွဲကို တုံ့ပြန်ရန် အရင်းရှင်တို့သည် အစောပိုင်းကာလက အလုံးအရင်းကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းဆိုင်ရာ ဖို့ဒ်အယူအဆ(Fordism) ကိုစွန့်ပယ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် လူတန်းစားတိုက်ပွဲကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာဖြစ်အောင် ဖြိုခွဲပစ်ဖို့ ကြိုးပမ်း လာပါတော့တယ်။

အလုပ်သမားများလူမှုလက္ခဏာသွတ်သွင်းခံရတဲ့ခေတ်ကာလမှာ မတရားဖိနှိပ်စေခိုင်းမှုတွေကို ခု ခံခြင်းအားဖြင့်ဆန့်ကျင်ခြင်းများ ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ တိုက်ပွဲစစ်မျက်နှာစာဟာလည်း ကုန်လုပ်ထုတ် ခြင်းဆိုတဲ့ ကျဉ်းမြောင်းလှတဲ့မျက်နှာစာကနေ စားသုံးမှုရပ်ဝန်းဆီသို့ပါပြန့်နှံ့လာပြီး အလုပ်သမားလူတန်း စားတွင်းရှိသော မတူညီသောအလွှာ(section)များက မိမိကိုယ်ကိုတန်ဖိုးပြည့်ဝစေခြင်း(self-valorizati on)အားဖြင့် အိမ်ထောင်မှုတွင်းနဲ့ လူမှုဘဝတွေမှာ ပိုင်စိုးခွင့်ရရှိရေးကြိုးပမ်းလာကြတယ်။ မိမိကိုယ်ကို တန်ဖိုးပြည့်ဝစေခြင်း (self-valorization) ဟူသည့်ဝေါဟာရသည် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒမှာ အလုပ်သမားများရဲ့တိုက်ပွဲအတွက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့အနက်ဆောင်စေပြီး အရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေးအ ပေါ်ခုခံဖို့ရန်သာမက အရင်းရှင်နဲ့အတူ ဖိနှိပ်သောသဘာဝရှိသည့်ဆက်ဆံရေးများကိုအောင်နိုင်ပြီး အပြိုင် ဘဝနေထိုင်နည်းများဖန်တီးနိုင်ဖို့ရန်ကြိုးစားမယ့်အနက်လည်းရှိနေတယ်။ အလုပ်သမားများရဲ့တိုက်ပွဲက အရင်းထံမှအမှီအခိုကင်းရေးအတွက်သာမဟုတ်ပဲ အရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေးမှရုန်းထွက်ပြီး မတူညီတဲ့ ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံများကိုဖန်တီးခြင်းအားဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုတန်ဖိုးပြည့်ဝစေဖို့အတွက်လည်းပါပါတယ်။ အ လားတူ တိုက်ပွဲအတွက်နိမိတ်လက္ခဏာဆန်ဆန်အယူအဆမျိုးကို Sheila Rowbotham ရဲ့ “အပိုင်းအစ များအလွန်”စာအုပ်မှာတွေ့နိုင်ပါသေးတယ်။ အဲဒီထဲမှာ သူက တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ တိုက်ပွဲတွင်းမှာပဲ ဖြစ်လာနိုင်ချေရှိတဲ့အနာဂတ်ကို ပြန်လည်စိတ်ကူးပြီး(reimagine) ထိုစိတ်ကူးများကို ယခုမျက်မှောက်ပစ္စုပ္ပန်မှာ စုစည်းပုံဖော်ဖို့လိုကြောင်းတင်ပြခဲ့တယ်။ ထိုကဲ့သို့သော အရင်းရှင်နဲ့ ဖိနှိပ်ခြင်း သဘာဝရှိဆက်ဆံရေးများနဲ့ အပြိုင်ရပ်ဝန်းဖန်တီးခြင်းအယူအဆဖွံ့ဖြိုးလာခြင်းနဲ့ ဖြစ်လာနိုင်ချေရှိသော အနာဂတ်ကို ဖျတ်ခနဲမြင်ယောင်ကြည့်ပြီး တွေ့ကြုံခံစားလိုက်ရသောအခိုက်အတန့်များ ပေါ်ပေါက်လာ ခြင်းက ယနေ့ခေတ်ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့တိုက်ပွဲများကို အဆင့်မြင့်တင်ရာမှာအရေးပါလာပါတယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒ၏စဉ်ဆက်မပြတ်ရိုက်ခတ်မှု

တော်လှန်သောလက်ဝဲဖက်ခြမ်းကအခြားသောလှိုင်းများရဲ့ နည်းဗျူဟာများ အကြံကုန်ဂဠုန်ဆား ချက်နေကြရပြီးနောက်ပိုင်း ၁၉၇၆ခုနှစ်နဲ့၁၉၇၇ခုနှစ်ကာလတွေမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒက အီတလီနိုင်ငံရဲ့ရာဒီကယ်လက်ဝဲတိုက်ပွဲများရဲ့ အဓိကစွမ်းအားစုဖြစ်လာပါတယ်။ ၁၉၇၇ခုနှစ်မှာဖြစ်ပေါ် ခဲ့တဲ့ “Autonomia” အမှီခိုကင်းရေးလှုပ်ရှားမှုကတော့ အံ့မခန်းပါပဲ။ ဒါပေမယ့်လည်းကံမကောင်းတာက နိုင်ငံတော်ရဲ့ဖိနှိပ်ရေးစွမ်းအားစုများနဲ့ Red Brigade အဖွဲ့ရဲ့မြို့ပြပျောက်ကျားချဉ်းကပ်မှုရဲ့ နိုင်ငံရေးသ ဘောတရားရေးရာကန့်သတ်ချက်များရဲ့ကြားမှာ ပဲလှော်ကြားဆားညှပ်ခဲ့ရပါတယ်။ ထောင်နဲ့ချီတဲ့တက် ကြွလှုပ်ရှားသူများ ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချခံရတယ်။ အဲဒီအချိန်ကနေစပြီး Tute Blanche, Disobbedienti တို့လိုအီတလီကလှုပ်ရှားမှုတွေအပါအဝင် တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားမျှတမှုနဲ့ လူမှုဗဟိုပြုလှုပ်ရှားမှု တွေရဲ့ စုဖွဲ့မှုနဲ့ တိုက်ပွဲဆင်ခြင်းတို့အပေါ် Autonomia ရဲ့ဩဇာလွှမ်းမိုးလာပါတော့တယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာမှာလည်း Autonomia ဂိုဏ်းနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒတို့က ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတရားမျှတမှုရေးရာတိုက်ပွဲတွေအပေါ် အရေးပါတဲ့လွှမ်းမိုးမှုရှိနေတယ်။ နောက်ပြီး “စည်းရိုးကိုဖွင့်ချ(Open Borders)” လှုပ်ရှားမှုနဲ့ “တရားမဝင်သူတစ်ယောက်မှမရှိ(No One Is Illegal)” လှုပ်ရှားမှုတို့မှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြသူအများအပြားတို့အပေါ်လည်း လွှမ်းမိုးမှုရှိခဲ့တယ်။ အခုလတ်တ လော အာဂျင်တီးနားမှာဖြစ်ပေါ်နေတဲ့လှုပ်ရှားမှုက Autonomia ဂိုဏ်းသားများနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေး မာ့စ်ဝါဒတို့ကြောင့်ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ ဇာပါတစ္စတာပုန်ကန်မှုဆိုရင် အခြားသောအဖိနှိပ်ခံအုပ်စုများအရေး ကိုစတေးဖို့မလိုပဲ အရင်းအားတိုက်ပွဲဆင်နိုင်မယ့်နည်းသစ်များဖန်တီးနေတဲ့ ကမ္ဘာတစ်လွှားက တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများအတွက် အဓိကကိုးကားရာလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုပါပဲ။ ယခုမျက်မှောက်ကာလရှိ တိုက်ပွဲများနဲ့ အငြင်းအခုန်ပွဲတွေမှာလည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒရဲ့ ဆန်းစစ်ရေးကိရိယာများက အလွန်ပဲအ သုံးတည့်လှပါတယ်။ တိုက်ပွဲစက်ဝန်းအယူအဆက အလွန်ပဲအသုံးတည့်လှပြီး တိုက်ပွဲဖလှယ်ခြင်း အ ယူအဆက မတူညီသောအုပ်စုအကြား ဖိနှိပ်မှုနဲ့ခေါင်းပုံဖြတ်အမြတ်ထုတ်မှုတို့အပေါ် ဆန့်ကျင်ကြသူ တွေအတွက် အရေးပါတဲ့သော့ချက်အနေနဲ့ ပြန့်နှံ့လာပါတယ်။ ဇာပါတစ္စတာတို့က အင်တာနက်(အရင်း ရှင်မှဖန်တီးလိုက်တဲ့နည်းပညာတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ၎င်းအားပြန်ပြီးဆန့်ကျင်ရာမှာလည်းအသုံးပြုနိုင်ပါ တယ်) နဲ့ အခြားသောလူမှုရေးဆိုင်ရာ၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာကွန်ယက်များကိုအသုံးပြုပြီး မက္ကဆီကန်စစ်တပ်နဲ့ နိုင်ငံတော်ရဲ့စွမ်းအားစုများက ပုန်ကန်မှုကို နှိပ်ကွပ်မလာအောင်တားဆီးခဲ့တယ်။ ဘယ်လိုပဲဆိုဆို နိုင်ငံတ ကာမှာရှိတဲ့ အရင်းရှင်စနစ်နဲ့ဖိနှိပ်မှုဆန့်ကျင်ရေးအတွက် ၎င်းကဖွဲ့စည်းမှုပုံစံသစ်များ ဖန်တီးနိုင်ဖို့အတွက် ရပ်ဝန်းတစ်ခုကိုလည်း ဖန်တီးပေးနိုင်ပါတယ်။ ထိုသို့သောတိုက်ပွဲဆင်ပုံမျိုးက ၁၉၉၀ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတရားမျှတမှုအရေးလှုပ်ရှားမှုပေါ်ပေါက်လာခြင်းအပေါ် တဖန်ပြန်လွှမ်းမိုးလိုက်ပါသေး တယ်။ ၎င်းသည် တိုက်ပွဲဆင်မှုရေးရာနဲ့ စုဖွဲ့မှုရေးရာအတွေ့အကြုံများ နိုင်ငံတကာဖလှယ်မှုကိုဖြစ်လာ စေပြီး နည်းလမ်းများနဲ့တိုက်ပွဲဆင်မှုအဆင့်ကို ရှေ့ရောက်အောက်တွန်းပေးယုံသာမက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရင်းရှင်အဖွဲ့အစည်းများရဲ့ အားနည်းနေတဲ့အစိတ်အပိုင်းများကို နားလည်သဘောပေါက်နိုင်စွမ်းနဲ့ စိန် ခေါ်နိုင်စွမ်းကိုလည်း တိုးမြှင့်ပေးပါတယ်။ ထို့အပြင် ဆီယက်တဲလ်၊ ပရဂ်၊ ကေးဘတ်ခ်၊ ဂျီနိုအာနဲ့ ကန်ကွန်တို့အပါအဝင် ကမ္ဘာတလွှားနေရာတော်တော်များများက မျိုးတူအုပ်စုများ (affinity groups)၊ ပြောရေးဆိုခွင့်ရကောင်စီ(spokes councils)၊ လက်ငင်းအရေးလက်ငင်းဖြေရှင်းနိုင်ငံရေး(direct action politics) တို့ရဲ့အတွေ့အကြုံများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တွင်ကျယ်စေခြင်းကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်လာစေတယ်။

၂၀၀၀-၀၁ ကာလ ဆက်ဒ်ဘူရီမြို့က Falconbridge/Noranda ကုမ္ပဏီအပေါ်ဆန့်ကျင်ပြီးတိုက် ခဲ့တဲ့ Mine Mill တိုက်ပွဲသို့မဟုတ် ကနေးဒီးယန်း မော်တော်ကားစက်ရုံလုပ်သားများရဲ့ Local 589 တိုက် ပွဲကာလမှာ အလွန်တရာအဆင့်အတန်းမြင့်မားသော ကိုယ်ထူကိုယ်ထဆောင်ရွက်သောလှုပ်ရှားမှု (self-activity)ရှိခဲ့တယ်။ အနေအထားအချို့အထိအဆင့်မြင့်လာတဲ့တိုက်ပွဲတစ်ခုကို သမဂ္ဂလက်ရုံးတပ်(union militants) နဲ့အတူ အွန်တဲရီယို(Ontario)တောင်ပိုင်းအခြေစိုက် CAW Flying Squads ကသမဂ္ဂတက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများနဲ့ မကြာသေးခင်ကာလက ယော့ခ်တက္ကသိုလ်စီမံရေးရာဌာနအပေါ် အောင်မြင်တဲ့တိုက်ပွဲ တစ်ခုကိုဆင်နွှဲခဲ့တဲ့ CUPE 3903 အဖွဲ့ကတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ(ထိုအဖွဲ့ဟာ “အနိုင်ရတဲ့အထိတိုက်”ဆို တဲ့ကြွေးကြော်သံကို ဆက်ဒ်ဘူရီမြေသို့သယ်ဆောင်လာခဲ့သူတွေလည်းဖြစ်တယ်) လည်းပါဝင်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်။ နောက်ပြီး အွန်တဲရီယို ဆင်းရဲမွဲတေမှုဆန့်ကျင်ရေးမဟာမိတ်(Ontario Coalition Against Poverty) ရဲ့ ဆင်းရဲမွဲတေမှုဆန့်ကျင်ရေးလက်ရုံးတပ်ဆိုင်ရာတက်ကြွလှုပ်ရှားမှုအယူအဆက လည်း(the militant anti-poverty activism) အကန့်အသတ်နဲ့ပါဝင်ခဲ့တယ်။

တိုက်ပွဲဖလှယ်ခြင်း(circulation of struggles)အားထိုကဲ့သို့ လွယ်ကူစေခြင်းသည် အရင်းရှင် စနစ်နိုင်ငံရေးအပေါ် ဆန့်ကျင်ရေးကို ရှေ့ရောက်စေတဲ့အရေးကြီးအချက်ပါပဲ။ တိုက်ပွဲဖလှယ်ခြင်းသည် မည်မျှအံ့ဩဖွယ်အသုံးဝင်နေပြီး ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ကျင့်ထုံး(praxis)အပေါ်မှာတင် အခြေခံတည်ဆောက်ထား ကြောင်းကို ဒီနေရာမှာတွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။ တိုက်ပွဲများနဲ့ လှုပ်ရှားမှုများကို ကိုယ်ထူကိုယ်ထစုစည်းသင့် သော်လည်း မတူညီသောတိုက်ပွဲများအကြား အချင်းချင်းသွေးစည်းညီညွှတ်မှု တည်ဆောက်ရေးလည်း လိုအပ်ပြီး အတွေ့အကြုံများ အပြန်အလှန်ဖလှယ်ရေးသည်လည်းလိုအပ်ပေတယ်။ တိုက်ပွဲများအားလုံးနဲ့ သွေးစုပ်အမြတ်ထုတ်မှု/ဖိနှိပ်ဆက်ဆံမှုပုံစံများသည် အပြန်အလှန်တည်ဆောက်မှုလက္ခဏာ (mutually constructed) သို့မဟုတ် အပြန်အလှန်အတွက်ကြားခံဖြစ်သောလက္ခဏာ(mediated character)ရှိပြီး အမှီအခိုကင်းကင်းရပ်တည် နိုင်ဖို့လိုယုံတင်မကပဲ အချင်းချင်းအပြန်အလှန်စုစည်းတည်ဆောက်ကြဖို့ လည်းလိုအပ်တယ်။ အခြားသောမာ့စ်ဝါဒအရချဉ်းကပ်မှုများနဲ့မတူတာက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ် ဝါဒမှာ အမှီအခိုကင်းခြင်းက အရောင်အသွေးစုံလင်ခြင်း(autonomy and diversity) နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြဿနာမရှိတာပါပဲ။ ထိုဝါဒရဲ့အန္တိမပန်းတိုင်သည် အလုပ်သမားလူတန်းစားအတွင်းရှိ မတူညီသောအ လွှာများနဲ့အဖိနှိပ်ခံအချင်းချင်းတို့ကြားကပဋိပက္ခကိုကျော်လွန်၍ ကွဲပြားသူများရဲ့နိုင်ငံရေးပုံစံတစ်ခု ပေါ် ပေါက်လာရေးပဲဖြစ်ပါတယ်။

အမှီအခိုကင်းကင်းရပ်တည်နိုင်ရေးကို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒမှာ အခြေခိုင်ခိုင်တည် ဆောက်ပြီးဖြစ်တဲ့အလျောက် အမှီအခိုကင်းကင်းရပ်တည်ရေးအတွက်တင်မကပဲ ကျော်လွန်ပြီးရှေ့ဆက် လျှောက်ကြဖို့လည်းလိုပါသေးတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့တည်ရှိနေတဲ့ ဖိနှိပ်မှုအလွှာထဲက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ဝတ္တရား(our own implication within)ကို နားလည်သဘောပေါက်ပြီး ဖိနှိပ်ခြင်းရှိသောဆက်ဆံရေးအပေါ် တက် တက်ကြွကြွပါဝင်စိန်ခေါ်ရမယ့်ဝတ္တရားတို့နဲ့ တာဝန်ယူခြင်းနိုင်ငံရေး (politics of responsibility) အရ ချဉ်းကပ်မှုကိုအသုံးပြုပြီး လူမှုဝိရောဓိ(social contradictions)ကိုကျော်လွန်ပြီးတိုက်နိုင်မယ့် တိုက်ပွဲမျိုး တွေကိုဖန်တီးနိုင်ဖို့လိုတယ်။ ထိုသို့သောချဉ်းကပ်မှုအပိုင်းက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒမှာ အခုထိ တော့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲအခြေအနေမှာပဲရှိနေပါသေးတယ်။ တစ်ချိန်ထဲမှာပဲ ကျွန်ုပ်တို့အနေနဲ့ တိုးပွါးလာသော တိုက်ပွဲများ(multiplication of struggles)၊ ပြန့်နှံ့လာသောတိုက်ပွဲများ(generalization of struggles) ကိုမြင်ဖို့လိုပြီး တိုက်ပွဲအတွင်းအချင်းချင်းအပြန်အလှန်အတွေ့အကြုံဖလှယ်ရေးကိုလည်း အလေးအနက် ထားသင့်တယ်။ ထိုလုပ်ငန်းစဉ်အရဆိုရင် ဆန့်ကျင်ရေးဆိုင်ရာနဲ့ အသွင်ပြောင်းလဲသောတိုက်ပွဲများက အ ရင်းရှင်စနစ်ဆက်ဆံရေးရဲ့ဘောင်အတွင်းမှာ ထိန်းချုပ်ရန်ခက်ခဲသည့်အရာတစ်ခုဖြစ်လာပြီး ထိုဘောင် များကိုကျွန်ုပ်တို့အနေဖြင့် ဖြိုချကျော်လွန်ဖို့အတွက်ဖြစ်နိုင်လာပါလိမ့်မယ်။

ပါဝါကိုသိမ်းပိုက်ဖို့စုစည်းခြင်းကိုကျော်လွန်၍

ဆိုလိုတာက ဇာပါတစ္စတာတွေလိုပဲ “နိုင်ငံတော်အာဏာကိုသိမ်းပိုက်ဖို့” နဲ့ အလုပ်သမားလူတန်း စားရဲ့ ဦးစီးဦးရွက်လုပ်တာမျိုးတွေလို အစဉ်အလာလက်ဝဲတွေရဲ့သမိုင်းနဲ့အစဉ်အလာကိုငြင်းဆန်ဖို့ပြော တာပါ။ အဲဒီလိုစုဖွဲ့မှုပုံစံက အဟောင်းတွေပဲထပ်တလဲလဲပေါက်ဖွားနေစေပါတယ်။ အထက်အောက်ဖွဲ့ စည်းပုံ၊ အမိန့်၊ အထက်မှအောက်သို့သွားသည့်ဆက်ဆံရေး၊ ဖိနှိပ်မှုပုံစံ၊ အောက်ခြေနဲ့ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ဆောင်ရွက်လိုသည့်ဗီဇ(direct action initiatives)၊ ဆန်းသစ်တီထွင်နိုင်စွမ်းတို့ကိုနှိပ်ကွပ်ထားခြင်းတို့လို ဟာမျိုးတွေပဲထပ်တလဲလဲဖန်တီးနေမှာဖြစ်တယ်။ အဲဒီအစားကျွန်ုပ်တို့လုပ်ရမှာက အလုပ်သမားလူတန်း စားနဲ့ အဖိနှိပ်ခံလူထုတို့ရဲ့ ကိုယ်ထူကိုယ်ထဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ပင်ကိုယ်စွမ်းရည်တို့ကို နှိုးဆွပေး နိုင်မယ့်စုစည်းမှုပုံစံများကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရမှာပါ(ဂျွန်ဟောလိုးဝေးရဲ့ဝေါဟာရအရပြောမယ်ဆိုရင်လွှမ်း မိုးပါဝါ”power over”အစား “power to” ဖြစ်ရမှာပါ)။ နောက်ပြီး တိုက်ပွဲဖလှယ်မှုခြင်းကိုလှုံ့ဆော်ပြီး အ ရင်း၊ ဗျူရိုကရေစီယန္တရားနဲ့ နိုင်ငံတော်ဆက်ဆံရေး တို့အပါအဝင် ဖိနှိပ်မှုပုံစံများအားလုံးရဲ့လွှမ်းမိုးပါဝါ ကို ဖြိုခွဲပစ်လိုက်ဖို့လိုတယ်။ ၎င်းက တော်လှန်ခြင်းရဲ့နိုင်ငံရေး အစစ်အမှန်ပေါက်ဖွားလာမယ့်ရပ်ဝန်းတစ် ခု ပေါ်ပေါက်လာစေပါတယ်။ ဆိုလိုတာက တော်လှန်ရေးရဲ့အနက်သည် ပုန်ကန်ထကြွသောအခိုက်အတန့် သို့မဟုတ် ပါဝါကိုသိမ်းပိုက်ခြင်းမဟုတ်တော့ပဲ မတူညီသောလူမှုကဏ္ဍများနဲ့တည်ဆောက်ပုံတွေက ရှည် ကြာပြီး ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေဆဲဖြစ်တဲ့ ဆွေးနွေးမှု (contestation) နဲ့အသွင်ကူးပြောင်းရေးဆိုင်ရာ အ ခိုက်အတန့်မျိုးဖြစ်လာတာပါ။ နိုင်ငံတော်နဲ့အရင်းကပဲပြဿနာဖြစ်နေတာမျိုးလည်းမဟုတ်တော့ပဲ ဖိနှိပ် မှုနဲ့ သွေးစုပ်အမြတ်ထုတ်မှုပုံစံအားလုံးက ပြဿနာဖြစ်ကြောင်းရှုမြင်လာစေတယ်။ တိုက်ပွဲဆင်ရာမှာ အ ရေးပါတဲ့အချက်တစ်ချက်ကတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုလည်းတော်လှန်အသွင်ပြောင်းဖို့ပါပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုရင် အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ ဆက်ဆံရေးအတွင်း ကျွန်ုပ်တို့သွတ်သွင်းခံထားရသလို ကျွန်ုပ်တို့ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဖိနှိပ်မှုမှာပါဝင်ပတ်သက်နေရခြင်းကြောင့်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ထပ်အရေးတကြီးလုပ်ရမှာက “တိုက်ရိုက်ဒီမိုကရေစီ”လို့ကမ္ဘာကြီးကသမုတ်ကြတဲ့ အရင်း ကစိုးမိုးခြယ်လှယ်ထားပြီး ဖိနှိပ်မှုပုံစံများမရှိတဲ့လောကတစ်ခုကို တွေ့ကြုံခံစားပြီး အဲဒီမှာရှင်သန်နိုင်ဖို့ နဲ့တိုက်ပွဲကိုဆက်လက်သယ်ဆောင်သွားဖို့ ခွန်အားတွေပေးစွမ်းမယ့်စုဖွဲ့မှုနည်းလမ်းသစ်များကိုဖန်တီးရ မှာပါ။ဖြေရှင်းရဦးမယ့်ပြဿနာတွေရှိနေသေးတာတော့အမှန်ပါပဲ။ ဖိနှိပ်မှုဆန့်ကျင်ခြင်းနိုင်ငံရေးကို ကိုယ့် ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒထဲမှာ ပိုပြီးပြည့်စုံစွာ ဘယ်လိုတည်ဆောက်ကြမလဲ ဆိုတာအပါအဝင်၊ တက် ကြွလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေကို “အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး(war on terror)” နည်းလမ်းအသုံးပြု ပြီး အားနည်းစေ၊ ဖြိုခွဲနေတဲ့ အမေရိကန်နဲ့ကနေဒါတို့မှာ တိုက်ပွဲတည်ဆောက်ပုံကဘယ်လိုမျိုးလဲ၊ ဘယ် လိုတိုက်ပွဲပုံစံမျိုးက ပိုပြီးထိရောက်ပြီး အဆင့်အတန်းမြင့်တဲ့လူမှုတိုက်ပွဲမျိုးပေါ်ပေါက်လာအောင် အရေး တကြီးဖလှယ်(to circulate)ဖို့လိုတာလဲ၊ အဆိုပါမေးခွန်းတွေက ကျွန်ုပ်တို့အသေးစိတ်ဆွေးနွေးရဦးမယ့် ပြဿနာတွေပါ။ သို့သော်လည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒထဲက အလေးပေးဖော်ပြထားတာတွေ ဟာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့မျက်မှောက်ခေတ်ကာလရဲ့ တော်လှန်ခြင်းဆိုင်ရာနိုင်ငံရေးအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်မှုနဲ့ ပြန်လည်ပုံဖော်မှုပြုလုပ်နိုင်မှာပါ။

ဆက်လက်ဖတ်ရှုရန်ကျမ်းညွှန်း

Kaili Beck, Chris Bowes, Gary Kinsman, Mercedes Steedman, Peter Suschnigg, eds., Mine Mill Fights Back, Mine Mill/CAW Local 598 Strike 2000-2001, Sudbury: Mine Mill/CAW Local 598, 2005.

Paul Thompson and Guy Lewis, The Revolution Unfinished? A Critique of Trotskyism, Big Flame, Liverpool, England, 1977. Also at www.Marxists.org/history/etol/critiques/bigflame/.

Harry Cleaver, Reading Capital Politically, AK Press/Antithesis, 2000. A range of Cleaver’s important writings can be found at www.eco.utexas.edu:80/Homepages/Faculty/Cleaver/index2.html.

Mariarosa Dalla Costa and Selma James, The Power of Women and the Subversion of the Community, Bristol: Falling Wall Press, 1972.

Nick Dyer-Witheford, Cyber-Marx, Cycles and Circuits of Struggle in High-Technology Capitalism, Urbana and Chicago, University of Illinois Press, 1999.

Silvia Federici, Wages Against Housework, London: Power of Women Collective and Falling Wall Press, 1975.

Michael Hardt and Antonio Negri, Empire, Cambridge Mass, Harvard University Press, 2000.

Michael Hardt and Antonio Negri, Multitude, War and Democracy in the Age of Empire, New York: Penguin, 2004.

John Holloway, Change the World Without Taking Power, London: Pluto, 2002.

C.L.R. James, Grace C. Lee and Pierre Chaulieu, Facing Reality, Detroit: Bewick, 1974.

Notes from Nowhere, eds., We Are Everywhere, the Irresistible Rise of Global Anticapitalism, Verso Press, 2003

Sheila Rowbotham, “The Women’s Movement and Organizing for Socialism,” in Beyond the Fragments: Feminism and the Making of Socialism, Merlin Press, 1979.

Lynne Segal, Sheila Rowbotham, Hilary Wainwright, Beyond the Fragments: Feminism and the Making of Socialism, Merlin Press, 1979.

Steve Wright, Storming Heaven, Class Composition and Struggle in Italian Autonomist Marxism, London: Pluto, 2002.

Gary Kinsman

တော်လှန်ခြင်း၏နိုင်ငံရေး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပိုင်စိုးရေးမာ့စ်ဝါဒထံမှသိမှတ်ရသမျှ

နိဒါန်း : ပါဝါမှန်သမျှအရင်းဆီမှာပဲရှိနေသည်မဟုတ်